NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF’İN DEVAMI:
3 - (2121) حدثنا
سويد بن سعيد.
حدثنا حفص بن
ميسرة عن زيد
بن أسلم، عن
عطاء ابن
يسار، عن أبي
سعيد الخدري،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال
"إياكم والجلوس
بالطرقات".
قالوا: يا
رسول الله! ما
لنا بد من
مجالسنا نتحدث
فيها. قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم "إذا
أبيتم إلا
المجلس،
فأعطوا
الطريق حقه"
قالوا: وما
حقه؟ قال "غض
البصر، وكف
الأذى، ورد السلام،
والأمر
بالمعروف
والنهي عن
المنكر".
{3}
Bize Süveyd b. Saîd
rivayet etti. (Dediki): Bize Hafs b. Meysera, Zeyd b. Eslem'den, o da Atâ' b.
Yesâr'dan, o da Ebû Saîd-i Hudrî'den, o da Nebi (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem)'den naklen rivayet etti :
«Yollarda oturmaktan
sakının!» buyurmuşlar. Ashâb:
— Yâ Resûlullah!
Oturmaktan başka çaremiz yoktur. Biz oralarda konuşuyoruz, demişler. Resûlullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
«Oturmaktan başka bir
şey yapmıyacaksamz, yolun hakkını bari verin!» buyurmuşlar. Ashab :
— Onun hakkı nedir? diye
sormuşlar:
«Gözü yummak, ezayı def
etmek, selâmı almak, iyiliği emir ve kötülüğü yasak etmektir.» buyurmuşlar.
3-م - (2121) حدثنا
يحيى بن يحيى.
حدثنا
عبدالعزيز بن
محمد المدني.
ح وحدثنا محمد
بن رافع.
حدثنا ابن أبي
فديك عن هشام
(يعني ابن سعد).
كلاهما عن زيد
بن أسلم، بهذا
الإسناد.
{…}
Bize Yahya b. Yahya
rivayet etti. (Dediki): Bize Abdü'l-Aziz b. Muhammed El-Medenî rivayet etti. H.
Bize Muhammed b. Râfi'
de rivayet etti. (Dediki): Bize îbni Ebî Füdeyk, Hişam'dan (yâni îbni Sa'd'dan)
rivayet etti. Her iki râvi Zeyd b. Eslem'den bu İsnadla rivayette
bulunmuşlardır.
İzah:
Bu hadîsin şerhi
evvelce 2121 numaralı hadîste görülmüştü. Maksat yol üstlerine oturarak
muhabbet etmekten vaz geçirmektir. Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bunun
sebebine de işaret buyurmuştur. Yol üstünde oturup muhabbet etmek çok defa
fitneye ve günaha girmeye sebep olur. Oturanlar yoldan geçen kadınlara
bakabilir ve onlar hakkında kötülükler düşünebilirler. Sair yoldan geçenleri
tahkir veya gıybet edebilirler. Bazen selâm almayı ve emri bil ma'rufa ihmal
edebilirler: İşte oralarda oturmak bu gibi şeylerden dolayı yasak edilmiştir.
Mutlaka oturmadan olmayacaksa yolun hakkını vermek gerekecektir.
O da gözü yummak,
selâmı almak ve güzel sözdür.
Gözü yummaktan maksat
harama bakmamaktır. Bugün maalesef ekseriyetle cadde üzerlerinde bulunan
kahvelere oturup güzel kadın gözetmek moda haline gelmiştir. Bu maksatla
caddelerde, sokaklarda, pazar yerlerinde dolaşanlar sayısızdır. Gerçi
kadınların da beğenilmek maksadiyle süslenip püslenip sokaklara çıkmaları moda
olmuşsa da, her iki cinsin müslüman olanları unutmamalıdırlar ki, bu yaptıkları
haramdır. Günahtır.
Güzel sözden maksat din
ve dünyaya ait faydalı şeyler konuşmaktır. Bu gibi yerlerde zem, gıybet,
koğuculuk ve yalan pek geçer akçe olduğu için bunlardan sakınmalıdır.
Yollarda oturanların
geçenlere yol göstermesi, onların selâmını alarak kendileriyle terbiye ve
nezâket dairesinde konuşmaları dahî güzel sözde dahildir.